“`html
Pamuk Üretiminde İklim Değişikliğinin Etkileri ve Yapılan Yenilikler
Pamuk, sıcak bölgelerde ekimi yapılan ve hasadına ulaşması yaklaşık 5-6 ay süren bir bitkidir. Üretimi genellikle tohumla yapılır; çimlenme süreci ise toprağın nem ve sıcaklık durumuna göre değişiklik gösterebilir. Küresel ısınma, bu faktörler üzerinde önemli etkiler yaratarak pamuk üretim sahalarında verim ve kalite değişimlerine yol açmaktadır.
Prof. Dr. Doğanlar, pamuk bitkisinin yüksek sıcaklık ve nem oranlarını sevdiğini, ancak yağışların düzenli olmaması durumunda olumsuz etkilerle karşılaşabileceğini belirtti.
Dünya genelinde en fazla pamuk üreten ilk 6 ülke arasında Çin, Hindistan, ABD, Pakistan, Brezilya ve Özbekistan yer almaktadır. Doğanlar, 7. sıradaki Türkiye‘nin bu ülkelerle kıyaslandığında daha düşük bir üretim seviyesine sahip olduğunu, ancak dünya pamuk pazarında önemli bir aktör olarak varlığını sürdürdüğünü ifade etti.
Türkiye, global pamuk ekim alanında 11. sırada bulunurken, birim alan başına lif pamuk veriminde 5. sırada, pamuk tüketimi ve ithalatında ise 4. sırada yer almakta. Pamuk üretiminde en yüksek paya sahip olan il ise %42 ile Şanlıurfa. Bu ili %14,4 ile Diyarbakır, %11,6 ile Aydın, %8,8 ile Hatay, %5,5 ile İzmir ve %4,1 ile Adana izlemektedir.
“IKLIM DEĞİŞİKLİĞİNİN OLUMSUZ ETKİLERİ”
Pamuk bitkisinin su ihtiyacının yüksek olduğunu belirten Doğanlar, su tüketimi ile ilgili şu bilgileri verdi:
“Pamuk için gerekli olan su miktarı; gerekli yağmur suyu (yeşil su) ve yer altı suyunun (mavi su) toplamı olarak değerlendirilmelidir. Pamuk üretiminde kullanılan mavi su miktarı yaklaşık 3,68 milyar metreküptür. Pamuk bitkisinin ton başına yeşil ve mavi su kullanımı ise 205 ile 1641 metreküp arasında değişiklik göstermektedir. Özellikle kurak bölgelerde pamuk yetiştiriciliği, su kaynakları üzerinde sürdürülebilirlik sorunları yaratabilir.”
Doğanlar, iklim değişikliğinin pamuk üretimini sıcaklık artışları ve su kaynaklarındaki azalma gibi faktörler aracılığıyla etkilediğini, bu faktörlerin hastalıkların yayılmasını ve zararlıların artışını da tetiklediğini vurguladı.
“VERİM VE KALİTEDE DÜŞÜŞ”
Doğanlar, aşırı yağışlar ve kuraklık gibi iklim değişikliği etkilerinin pamuk üretiminde ciddi kayıplara yol açtığını ifade etti:
“Düzensiz yağış dağılımları, ekim süreçlerini olumsuz etkileyerek tekrar ekim gerektirebilir. Üretim sezonunun kısalması, doğal olarak verim kaybına sebep olur. Özellikle sıcak hava dalgaları, pamuk bitkisinin gelişimini tehdit eden unsurlar arasında yer alır.”
Türkiye’nin en verimli pamuk üretim bölgeleri Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde bulunmakta. Ancak artan sıcaklık ve su kıtlığı bu bölgelerde pamuk üretimini tehlikeye atabilir. Doğanlar, iklim değişikliğinin Türkiye’deki pamuk üretim alanlarını önemli ölçüde değiştireceğini öngördü.
“EGE’DEN KAYMA BEKLENTİSİ”
Doğanlar, Ege Bölgesi’nde pamuk üretim alanlarının kuzey kesimlere kayabileceğini belirtti. Ancak, burada da sıcaklık artışları ve yağış rejimindeki değişiklikler nedeniyle verim kayıpları yaşanabileceğini ifade etti:
“Türkiye’nin kuzeybatı bölgesindeki Marmara ve Karadeniz kıyılarında pamuk tarımına uygun koşulların artabileceği öngörülsa da, buralarda aşırı yağışlar ve sel riskleri de kendini gösterebilir.” Doğanlar, 2050’li yıllarda Türkiye’nin pamuk üretim haritasında büyük değişikliklerin yaşanabileceğini söyledi.
“YENİ PAMUK ÇEŞİTLERİ GELİŞTİRME ÇABASI”
Doğanlar, Türkiye’nin iklim değişikliğinden olumsuz etkilenmemesi amacıyla Dr. Volkan Sezener ve Ceng Peynircioğlu ile birlikte çalışmalarda bulunduklarını aktardı:
“GDO teknolojisi olmadan kuraklığa dayanıklı iki pamuk çeşidi geliştirdik. Bu çeşitlerimizin isimleri Sasha ve Sahra 09. Projelerimizin daha etkili sonuçlar vermesi için çok disiplinli uzmanlarla işbirliği içerisinde çalışıyoruz.”
Doğanlar, pamuk üretiminde fosil yakıtların ve kimyasal gübrelerin karbon salınımını artırabileceği konusunda uyarıda bulunarak, çevresel etkilerin azaltılması için sürdürülebilir tarım uygulamalarına yönelinmesi gerektiğini vurguladı.
“`
